Rodzina żółwi lądowych (Testudinidae) obejmuje 14 rodzajów, z których dwa są uznane za całkowicie wymarłe.
Pozostałe 12 rodzajów to żółwie zamieszkujące pięć kontynentów - Afrykę, Europę, Azję i obie Ameryki. Najwięcej gatunków żółwi lądowych zamieszkuje Afrykę.
Wszystkie żółwie lądowe są chronione przepisami Konwencji CITES oraz przepisami Unii Europejskiej a także wpisane do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych – publikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN).
Poniższa tabela uwzględnia rodzaje i gatunki żyjące współcześnie, bez wymarłych rodzajów tj. Cylindraspis, czy Stylemys, czy gatunków wymarłych z rodzaju Dipsochelys.
Należy mieć też na uwadze, że w niektórych publikacjach można spotkać pewne różnice w nazewnictwie i przyporządkowaniu z punktu widzenia systematyki niektórych gatunków.
| Nazwa | Wielkość ciała | Występowanie | Ochrona |
| Żółw zawiasowy (Zawiasek gładkobrzegi) Kinixys belliana |
22 cm | Duży obszar Afryki środowej - od Senegalu po Somalię, aż po Angolę, Botswanę i RPA w kierunku południowym, Madagaskar (przyp. zawleczony) | Załącznik II Aneks B |
| Kinixys erosa | 31,5 cm (samiec), 25 cm (samica) |
Od Senegalu po Angolę wzdłuż zachodniego wybrzeża Afryki, a także państwa ościenne Burkina-Faso, Kogo, Uganda | Załącznik II Aneks B |
| Kinixys homeana | 20,8 cm (samiec), 22 cm (samica) |
Od Sierra Leone, wzdłuż zach. wybrzeża po Dem. Rep. Kongo | Załącznik II Aneks B |
| Kinixys lobatsiana | 16,7 cm | Botswana, RPA | Załącznik II Aneks B |
| Kinixys spekii | 20 cm | Afryka Południowa - od Kenii i Dem. Rep. Kongo aż po RPA | Załącznik II Aneks B |
| Kinixys natalensis | 15,5 cm | Mozambik, Suazi, RPA | Załącznik II Aneks B |
| Żółw pajączkowy Pyxis arachnoides |
15 cm | poł.-zach. Madagaskar | Załącznik I Aneks A |
| Żółw pajęczy płaski Pyxis planicauda |
13,7 cm | zach. Madagaskar | Załącznik I Aneks A |
| Żółw kanciasty Chersina angulata |
25 cm (samiec), 16 cm (samica) | Namibia, RPA | Załącznik II Aneks B |
| Homopus areolatus | 11 cm | RPA | Załącznik II Aneks B |
| Homopus femoralis | 13 cm | RPA, Lesotho | Załącznik II Aneks B |
| Homopus boulengeri | 13 cm | RPA | Załącznik II Aneks B |
| Żółw nakrapiany Homopus signatus |
8 cm | RPA, Namibia | Załącznik II Aneks B |
| Homopus bergeri | 15 cm | poł.-zach. Namibia | Załącznik II Aneks B |
| Żółw ząbkowany Psammobates oculifer |
15 cm | RPA, Namibia, Botswana | Załącznik II Aneks B |
| Żółw geometryczny Psammobates geometricus |
16,5 | RPA | Załącznik I Aneks A |
| Żółw namiotowy Psammobates tentorius |
14,5 | RPA, Namibia | Załącznik II Aneks B |
| Żółw brunatny Manouria emys |
60 cm | Bangladesz, Kambodża, Indie, Indonezja, Malezja, Birma, Singapur, Tajlandia, Wietnam | Załącznik II Aneks B |
| Żółw indochiński Manouria impressa |
30 cm | Kambodża, Chiny (prow. Hunan) , Laos, Malezja, Birma, Tajlandia, Wietnam | Załącznik II Aneks B |
| Żółw celebeski Indotestudo forstenii |
33 cm | Indonezja | Załącznik II Aneks B |
| Żółw żółtogłowy (Żółw podługowaty) Indotestudo elongata |
33 cm (samiec), 29 cm (samica) | Bangladesz, Kambodża, Chiny (prow. Guangxi), Indie, Laos, Malezja, Birma, Nepal , Tajlandia, Wietnam | Załącznik II Aneks B |
| Żółw trawankurski Indotestudo travancorica |
Indie | Załącznik II Aneks B |
|
| Żółw leśny Geochelone carbonaria |
51 cm | Panama, Boliwia, Paragwaj, Argentyna, Brazylia, Kolumbia | Załącznik II Aneks B |
| Żółw argentyński (Żółw chilijski) Geochelone chilensis |
43 cm | Paragwaj, Argentyna | Załącznik II Aneks B |
| Żółw żabuti Geochelone denticulata |
82 cm | Kolumbia, Wenezuela, Boliwia, Brazylia, Ekwador, Peru | Załącznik II Aneks B |
| Żółw gwiaździsty Geochelone elegans |
35 cm | Indie, Pakistan, Sri Lanka, Birma | Załącznik II Aneks B |
| Żółw olbrzmi Geochelone gigantea |
120 cm | Seszele, a także Tanzania, Mauritius i Madagarskar (jako gat. wprowadzony) | Załącznik II Aneks B |
| Żółw słoniowy Geochelone nigra | 120 cm | Ekwador (Wyspy Galapagos) | Załącznik I Aneks A |
| Żółw lamparci (Żółw plamisty) Geochelone pardalis |
65 cm | połudn.-wsch. Afryka, od Sudanu i Etopii aż po RPA | Załącznik II Aneks B |
| Żółw birmański Geochelone platynota |
26 cm | Birma | Załącznik II Aneks B |
| Żółw promienisty Geochelone radiata |
40 cm | Madagaskar, a także jako gat. wprowadzony na wyspie Reunion i Mauritius | Załącznik I Aneks A |
| Żółw pustynny Geochelone sulcata |
83 cm | duża część północnej i środkowej Afryki - od Senegalu i Mauretanii, po Etiopię i Somalię, | Załącznik II Aneks B |
| Żółw madagaskarski (Angonoka) Geochelone yniphora |
45 cm | półn.-zach. Madagaskar | Załącznik I Aneks A |
| Gopherus agassizii | 38 cm | USA (poł. Nevada, poł.-zach. Utah, poł.-zach. Kalifornia, zach. Arizona), Meksyk (zach. Sonora) | Załącznik II Aneks B |
| Żółw norowy Gopherus polyphemus |
25 cm | USA (półn.-zach. Karolina, Floryda, poł.-wsch. Luizjana, wsch. wybrzeże) | Załącznik II Aneks B |
| Żółw teksaski Gopherus berlandieri |
21,5 cm | USA (Texas), półn. Meksyk | Załącznik II Aneks B |
| Meksykański żółw norowy Gopherus flavomarginatus |
40 cm | półn. i śr. Meksyk | Załącznik I Aneks A |
| Żółw Torniera (Żółw szczelinowy) Malacochersus tornieri |
17 cm | Kenia, Tanzania, Zambia | Załącznik II Aneks A |
| Żółw grecki Testudo hermanni |
23 cm | Albania, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria , Chorwacja, poł. Francja (wprow.), Grecja, Włochy, Malta (wprow.), Rumunia, Serbia, Słowenia, Hiszpania, Macedonia, zach. Turcja | Załącznik II Aneks A |
| Żółw śródziemnomorski (żółw mauretański, żółw iberyjski) Testudo graeca |
28 cm | Albania, Bułgaria , Grecja, Rumunia, Serbia, Hiszpania, Macedonia, Mołdawia, Turcja, oraz północna Afryka (Algieria, Libia, Maroko, Tunezja, Egipt) i Bliski Wschód (Izrael, Liban, Iran, Irak, Jordania, Armenia, Azerbejdżan, Syria, Turkmenistan), czarnomorskie tereny Rosji i Ukrainy, wprowadzony we Włoszech, Francji i na wyspie Cypr. | Załącznik II Aneks A |
| Żółw stepowy (żółw rosyjski) Testudo horsfieldi |
20 cm | Afganistan, Armenia , Chiny (prow. Xinjiang), Iran, Kazachstan, Kirgistan, Pakistan, poł. Rosja, Tadżykistan, Turkmenistan, Uzbekistan | Załącznik II Aneks B |
| Żółw egipski Testudo kleinmanni |
10 cm | Libia, Egipt, Izrael | Załącznik I Aneks A |
| Żółw obrzeżony Testudo marginata |
28 cm (samica), 29,5 cm (samiec) | Albania, Grecja, Turcja, Włochy (wprow.) | Załącznik II Aneks A |
| Żółw peloponeski Testudo weissingeri |
26,5 cm | poł. Grecja | Załącznik II Aneks A |
Bibliografia:
[1] http://nlbif.eti.uva.nl/bis/turtles.php?menuentry=inleiding
[2] http://www.cites.org
[3] http://www.chelonia.org
[4] http://pl.wikipedia.org
[5] Praschag R.: Żółwie lądowe, Świat książki, Warszawa 2004
[6] Highfield A. C.: Practical Encyclopedia of keeping and breeding tortoises and freshwater turtles, London 1996