Homopus

Autor: James E. Barzyk

Targ w Kantonie, Chiny
Sprzedawcy żółwi i ich codzienna
inwentaryzacja.

Od wieków stare chińskie szlaki handlowe rozprzestrzeniają się w całej Azji dostarczając faunę tego kontynentu na jego rynki spożywcze. Dotąd byliśmy przyzwyczajeni oglądać obrazy przerażająco złego traktowania tych zwierząt podczas oczekiwania na ich sprzedaż w celach konsumpcyjnych, dla potrzeb tradycyjnej medycyny chińskiej bądź w rzadkich wypadkach wypuszczanych na wolność, co traktowane jest jako szczęśliwy omen. Nowym zjawiskiem natomiast jest to, że handel żółwiami wodnymi i lądowymi, z których większość została schwytana w naturalnym środowisku - stał się masowy. Od niedawna, kiedy chińska waluta stała się wymienialna, uczyniono z żółwi towar wymienialny na gotówkę i stworzono presję popytu na dostawy z innych krajów azjatyckich, które do tego czasu wykorzystywały żółwie na potrzeby własnego użytku lokalnego.

Afryka to kontynent, na którym występuje najwięcej gatunków żółwi lądowych. Obszar ten zamieszkują wszystkie gatunki żółwi lądowych z rodzajów: Kinixys, Pyxis, Chersina, Homopus, Psammobates, Malacochersus oraz część gatunków z rodzaju Geochelone i Testudo.

W przypadku rodzaju Testudo wyróżniamy dwa afrykańskie gatunki tj. Testudo kleinmanni (żółw egipski) oraz Testudo graeca (żółw śródziemnomorski, nazywany również żółwiem mauretańskim lub iberyjskim), przy czym ostatni z wymienionych gatunków nie jest żółwiem typowo afrykańskim, gdyż obszar jego występowania rozciąga się również na Europę i Azję.

Rodzina żółwi lądowych (Testudinidae) obejmuje 14 rodzajów, z których dwa są uznane za całkowicie wymarłe.

Pozostałe 12 rodzajów to żółwie zamieszkujące pięć kontynentów - Afrykę, Europę, Azję i obie Ameryki. Najwięcej gatunków żółwi lądowych zamieszkuje Afrykę.

Wszystkie żółwie lądowe są chronione przepisami Konwencji CITES oraz przepisami Unii Europejskiej a także wpisane do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych – publikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN).

Poniższa tabela uwzględnia rodzaje i gatunki żyjące współcześnie, bez wymarłych rodzajów tj. Cylindraspis, czy Stylemys, czy gatunków wymarłych z rodzaju Dipsochelys.

Należy mieć też na uwadze, że w niektórych publikacjach można spotkać pewne różnice w nazewnictwie i przyporządkowaniu z punktu widzenia systematyki niektórych gatunków.